domingo, 26 de junio de 2022

 

conversas.com
Eloy Domínguez Serén
Director de cine


Natural de Quintáns (Simes) e con 37 anos, Eloy Domínguez ven de ser premiado esta primavera con “Rompente” nos festivais de Málaga en Cans como mellor curtametraxe de ficción. Onte sábado, 25 de xuño, a súa curta, xunto co seu traballo “Hamada” proxectábanse por primeira vez en Meaño. Facíao de man de “Árgoma Cultural” que organizaba o pase na salón de actos do Centro Social de Dena. En tan só 26 minutos con “Rompente” manexou esceas, diálogos e mesmo os silencios para trasladar ao espectador a sensación de que a vida para algúns, cando as dificultades medran, pode sempre ir a pior, facendo o o dito que que “os problemas nunca veñen sós”.


 
“ROMPENTE INSPIROUSE NOS MEUS PAIS”
 

Que supuxo para para vostede o dobre premio en Málaga e Cans con “Rompente”?
Unha enorme dobre satisfacción. Primeiro, en Málaga, por serme concedido nun festival de cinema de moito prestixio, onde, en curtas, competía cunha vintena de directores, algúns dos cales xa fixeran longametraxes, eran nomes coñecidos que eu mesmo admiraba. O de Cans foi a proba de lume para “Rompente”: participar nun festival onde a xente estaba realmente próxima por idiosincrasia á película.
En Málaga: a película triunfou en galego?
En ghallego, ghallego, isto é no idioma da xente chá na zona costeira… En Málaga os diálogos subtitulábanse en castelán. En Cans todo resultou máis fácil para conectar co público.


O director meañés Eloy Domínguez

Como definiría “Rompente” cara al público?
Como un drama social de ficción. é un corto de 26 minutos ambientada no Barbanza, que narra tres días da vida de dous personaxes, Santi y Lucía, dous jóvenes proxenitores muy noviños, que acaban de ter un neno que loitan por abrirse paso na vida. Santi é bateeiro de día y percebeiro furtivo de noite, para tratar de sacar adiante á familia.


Que inspirou a película?
Os meus pais. Eu nacín no seo dunha familia humilde en Simes, unha parella de mozos, comos, como os protagonistas de “Rompente”. Tivérnonme a min sendo noviños e no lle quedou outra que abrirse vida na emigración para saír adiante (ao carón na foto, Eloy con seu pai José Domíguez). 
Quen son Santi e Lucía na vida real?
Santi é Sergio Baleirón, natural de Rianxo, cuxa vida real é de bateeiro, por iso o rodar n película o seu traballo resultou moito máis fácil. Lucía é Soraya Luaces, de Portosín. Os dous son actores afeccionados que casaron de cheo co proxecto.
Resultou doado atopar a Santi?
Para nada. Durante moito tempo percorrín portos de Vigo para o norte, procurando dar co personaxe: un rapaz novo que traballara no mar e que amosara interese por participar no proxecto. Despois de moito buscar, din con el en Rianxo.
Onde se proxectou por priveira vez “Rompente”?
Estreouse en Rianxo. Elexímolo polo vínculo co traballo na  zona e de Sergio Baleirón como protagonista. Resulto impresionante, co auditorio de Rianxo cheo. Agora estamos en fase de proxección en salas de toda a zona de Arousa e Barbanza.


Un fotograma da película "Rompente"

Como valora a acollida da estrea no día de San Xoan en Dena?

Das estreas feitas ata o de agora, foi quizáis ésta a máis especial de todas. Un sempre quere compartir o seu traballo  en festivais e sas con moito público, pero as que resultan máis emocionais son as que fas ante a túa xente, quizáis é incluso aquela na que un se sinte máis nervioso. Resultou cunha satisfacción enorme compartilo con xente tan próximo a min.
Cal será o vindeiro pase?
Será en Portugal no marco do Festival Internacional de Curtametraxes de “Vila do Conde”, no que se presenta a concurso sendo dos festivais máis prestixiosos do país veciño. A súa proxección está prevista para o 13 de xullo. Logo deixaremos pasar o verán e retomaremos as pases por diversas salas galegas.
Como fraguou o seu outro traballo, “Hamada”?
É unha película documental, creada a partires de más de 70 horas de grabación que fixen campamentos saharauis de Tinduf a onde fun como voluntario durante catro anos, sumando entre todas as estancias nove meses alí.
Foise para o Sahara cun proxecto preconcebido na testa?
Para nada. Eu fun para alí como como mestre voluntario para crear nunha escola de cine nos campamento, unha experiencia que alí nunca vivirán. Varias televisión europeas: sueca, danesa, noruega, alemana interesáronse polo proxecto que estaba a desenvolver e amosáronse dispostos en apoiar esa película.

Un fotograma da película "Hamada"


Desde España, non tivo axuda para o proxecto?
Non, de España non vin un euro.
En “Hamada”, e nun mundo árabe onde prima o patriarcado: como se decantou por una muller rompedera como protagonista?
Foi algo non buscando, sinxelamente que me atopei con ela por casualidade. Cando lles pedín aos alumnos que cada cal fose gravando cinco minutos, e que eu faría o propio, o que acabei grabando alí, no medio do deserto, foi coches. Pero cada vez que o facía sempre aparecía polo medio a mesmo figura feminina, coas súas roupas rechamantes. Cando lle preguntei, ela díxome que era unha experta en coches, que en realidade non o era, senón que o único que quería era aprender a conducir. E esa moza, ao cabo, acabou por converterse en protagonista dunha historia, unha moza que quería escapar dos clichés asignados á muller nunha sociedade patriarcal.

A muller saharaui: resposta ao cliché árabe de muller sometida ao seu home?
(na foto, momento do coloquio en Dena)
O patriarca e o machismo imperante alí é moi forte. Pero, aínda así, nos campamentos de Tinduf a muller ten un papel máis relevante do que poida parecer por tradición: teñen a súa Asociación Nacional de Mulleres Saharauís, con forza; moitas están a fronte das súas dairas, equivalente aos concellos de aquí; son elas as que se promoven os movementos de protesta en reivindicación do recoñecemento do Sahara e a situación de marxinación do seu pobo”.
Como valora a postura española co Sahara, asunto que volta a estar candente estas semanas?
A postura foi e é deleznable. Certo que o pobo saharaui diferencia entre cidadanía española e clase política, agradecendo o apoio da primeria, pero aborrecendo á segunda, á que reproba ser a causante doa situación do seu pobo.


Eloy Domínguez noutra imaxe de arquivo


No eido persoal: cando e como se decantou polo mundo de cinema?
Eu, que no verán axudaba ao meu pai no taller de ferreiro que ten en Simes, decanteime nun primeiro momento pola arquitectura. Comecei a estudar a carreira na Coruña, pero ao pouco deime conta que aquilo non era o meu. E, xa por entón, achegábame ao Fórum Metropolitano da Coruña, e aí foi espertando esta paixón. Decidido, ao ano seguinte funme para Barcelona, con gallo de estudar na Universidade Autónoma a carreira de Comunicación Audiovisual.
Como foron os seus primeiros primeiros pasos?
Moi básico, eu mesmo facíao todo, gravaba, editaba… Todo co meu material. Os vídeos gustaban, chegaban os primeiros recoñecementos. Así fuí empezando a contar pouco a poucos con máis colaboradores. A partir de aí foron crecendo os proxectos.

Falando de proxectos: ten algún novo en mente?
(na foto, Eloy Domínguez nun coloquio cos protagonistas de "Rompente")
Dirixir a miña primeira longametraxe.
Adiántenos algo.
Titularase “Tralovento”, un drama familiar, que conta detrás con “Zeitun Films” que é unha produtora galega.
Como se arranxan os directores noveis para financiar os seus proxectos?
É unha mestura de financiamento público e privado. No caso de “Hamara” mostraron interese e apoiaron o proxecto a televisión danesa, norueguga, alemá e sueca… Iso axudou moitísimo para sacalo adiante.
O cinema prendeu xa na familia?
Claro, todos o seguen agora de preto. Mesmo a miña irmá Alba vén de estudar tamén Comunicación Audiovisual en Pontevedra, participou este ano tamén no Festival de Cans na categoría de videoclips. É un aliciente máis para a familia
Unha última: os premios de Málaga e Cans, en que parte da súa casa tenos?
O meu pai, que é un manitas no seu traballo de ferreiro, fai tempo que fixo unha vitrina moi bonita, que puxo no salón. Desde entón os galardóns que vou obtendo van parar a ela.


Foto de familia de Eloy Domínguez coa directiva de Árgoma Cultural ao remate da proxección en Dena

 

sábado, 18 de junio de 2022

 

Que la música une más que parejas se evidenciaba esta primavera en el “XXX Festival de Bandas de Música de Meaño”. Una historia de hace unas semanas, que recuperamos hoy para compartir contigo desde este Ventanuco a las puerta del verano. En el festival meañés, sobre el escenario, la música congregó a matrimonios, padres e hijos en las bandas de Silleda, O Rosal y Meaño, sumando un total de siete familias. La que más, la rosalina, con cuatro componentes, aunando a dos generaciones. Una de ellas esperando hacer coincidir en unos años hasta tres sobre el escenario.


LA MÚSICA UNE MÁS QUE PAREJAS 

 
Los 37 años transcurridos desde aquel 1985, en que se estrenaba la Banda de Música de Meaño tras su refundación -amén de los 30 años del festival meañés-, daba para que dos generaciones familiares compartieran escenario en el festival de banda de este año en Meaño. Así, en las BUMM, dos familias. De una parte, Andrés Hay Hermida, saxofonista, y Soledad Fernández Viñas, ella anterior trompetista de la banda, cuya relación, compartiendo banda, acabó cristalizando en matrimonio en el año 2003. De esta unión nacieron dos vástagos, uno Manuel, que con 15 años es hoy saxofonista de la banda, y otra, Lucía que se estrenaba precisamente con la BUMM en el festival con su oboe. (En la foto, Andrés con sus hijos). Hay Hermida reconocía que “el compartir, no sólo banda, sino festival con mis dos hijos era una de esas ilusiones que fue creciendo conforme ellos se fueron decantando por la música”. Un Andrés Hay que, además, tiene en su haber ser el único músico que pervive desde la refundación en 1985 y siendo el único integrante que tocó en los 30 festivales celebrados en Meaño.


El otro vínculo familiar de la BUMM era el Daniel Portas González (trombonista) y sus dos hijas, Lara y Rocío Portas Carballa (en la foto, Dani Portas con sus hijas). La primera es clarinete en la banda meañesa, y a sus 19 años viene de completar los estudios del Grado Profesional de Conservatorio de su disciplina instrumetnal. Y la segunda, con 16 años, que cursa segundo de flauta de Grado Profesional en el Manuel Quiroga de Pontevedra. Natural de Simes, Daniel Portas recordaba sus inicios: “empecé a los 13 años yendo a clases con el entonces director de la banda, Manuel Lores, que era mi vecino, y con 14 me estrené en el festival, cuando era la segunda o tercera edición”. Un Portas González que hizo del trombón su profesión, no en vano es hoy músico funcionario de la Banda de Música de Santiago. Combina esta labor con la educativa, impartiendo clases de trombón en las escuelas de Silleda y Beade. “Mi idilio con el trombón -explicaba-, no fue el primero, sino que, en realidad, me inicié con la trompeta, pero el señor Lores que convenció para que me pasase al trombón, que era un instrumento del que adolecía la banda”. La pasión de sus hijas por la música, reconoce, “no fue inducida, sino que surgió como algo natural en ellas, quizás viéndome a mí estar tocando a menudo en casa”.
 
Silleda

La banda de Silleda contaba también con uno de estos núcleos familiares, mayor aún si cabe, por cuanto en ella compartían escenario el matrimonio integrado por Manuel Vidueiros, él tuba, e Irene Fuentes, ella clarinetista, a los que sumaban a su hija Rosalía, que tocaba la trompa. “Nos conocimos cursando magisterio musical -recordaba Manuel Vidueiros en relación su esposa-, la convencí para a venir de Carballo a tocar con la banda de Silleda, y así nos casamos unos siete u ocho años después”. Ambos, maestros de profesión, comparten pasión con su hija por la banda, a la que suman una segunda, Saínza, clarinete que a sus 12 años toca en la formación juvenil de Silleda y que en breve completará cuarteto familiar en la banda”. (En la foto Manuel Vidueiros, Irene Fuentes y su hija, Rosalía)
 

O Rosal
Por su parte la Agrupación Musical de O Rosal era la que más núcleos familiares sumaba, aunando cuatro sobre el escenario. Entre ellos, Nieves Álvarez, flautista, que fuera músico- fundadora de esta agrupación y que, con tan sólo 10 años, acudía por primera vez como flautista de la banda de O Rosal a participar en el que era primer festival de Meaño. Por medio han pasado tres décadas que mantienen vivo aquel recuerdo infantil en Meaño. La bada rosalina, y la propia Nieves Álvarez, repitieron participación en Meaño en cuatro ediciones. En este 2022, ella compartía escenario con sus hijos Rubén (tuba) y Ana María (flauta), no pudiendo concurrir a la cita el tercero, Manuel, también músico en la banda rosalina.


Las cuatro familias de la Agrupación Musical do Rosal
que compartieron escenario

Nieves Álvarez tenía sus palabras de reconocimiento para el director de BUMM Diego Javier Lorente López -otrora directo de la Agrupación Musical de O Rosal-: “Diego dejó su sello con un recuerdo imborrable en O Rosal, es un director que dinamiza mucho y que musicalmente se atreve con todo”. Un sello que está dejando en Meaño a lo largo de una etapa fructífera con obras y proyectos que cautivan a los músicos y el público.
O Rosal sumaba tres núcleos familiares más, compartiendo palco. Una, la integrada por Sito (trombón), su esposa Montse (saxo) y su hijo Andrés (fagot). Otra la de Rafa (tuba) y su hija Alba (clarinete). Y la tercera, que era la que formadada Montse (clarinete) y un hijo de sus hijos en la percusión. “La tercera generación -apuntaba Nieves Álvarez- se resiste, pero quizás en unos años pueda sumarse, porque alguna de estas familias tiene ya nietos pequeñitos. En algunas casas la música se respira como el aire y los niños se contagian fácil por esta pasión”.


La BUMM al término de su concierto en el festival

 

 

sábado, 11 de junio de 2022

UN COMEDOR DE EXCUSAS

La demanda de dotar el CEIP de Las Covas con un comedor escolar puso en evidencia una vez más la falta de criterio de un alcalde meañés que crece a cada paso, cuya versión de los hechos va mudando como el viento (dependiendo, sobre todo, de donde sople) Desde aquí, sin medias tintas, narramos la cadena de hechos, tal y como sucedieron, muy lejos de la versión y excusas esgrimidas (con los latiguillos que acostumbra) por el regidor Carlos Viéitez. Para sonrojarse!

Este comedor responde a una demanda de años. Emergiera ya en la anterior legislatura en pro de un servicio a familias y escolares, que fue calando aún más en los últimos cursos.
 
Acuerdo para un plan B
Fue a finales del pasado mes de marzo, que se reunieron en los despachos de la Delegación de Educación, el Jefe Territorial, César Pérez, responsables de la Unidad Técnica de Educación, la inspectora del centro, el director del CEIP Paulo Nogueira y el alcalde de Meaño, Carlos Viéitez. El objetivo, una entente entre las dos administraciones para hacer posible dotar de comedor el colegio As Covas.

Patio de columnas del colegio, propuesta de partida para el comedor

Sobre la mesa, la primera propuesta (y sustancialmente mejor) fue la de habilitar un espacio para poder acoger este servicio en el patio de columnas que existe bajo el primer bloque del centro. La propuesta conllevaría cerrar unos 120 m2 de ese espacio, lo que permitiría ganar un comedor del que, amén de dar servicio al colegio también como salón de actos, serviría para que el concello pudiera tirar de ese amplio espacio -no vinculado con el interior del colegio-, para, llegado el caso, poder utilizarlo como sede de ludotecas y campamentos estivales o navideños.
La obra, según la Unidad Técnica, supondría la inversión estimada de unos 120.000 euros. Hacerla posible precisaría de un acuerdo entre Educación y concello para financiarla al alimón. Nada más escuchada la cifra, Carlos Viéitez lo consideró inasumible, pese al pingüe remanente de más de 3 millones de euros que el ayuntamiento tiene en caja (merced al ahorro acumulado a partir 1991 y que, desde 2021, la ley sí permite utilizar a los ayuntamientos).
Ante tamaña inversión y la premura, se puso sobre la mesa un plan B, que se barajó como mejor opción (aún siendo peor) para salir del paso. Se trataría de transformar en comedor una estancia de unos 60 m2 que el centro utiliza como pequeña cocina-almacén en el bloque principal del colegio. Se considera que el habitáculo serviría para dar cabida a una treintena de niños, siendo una obra sencilla que estaría a punto para el nuevo curso. Cierto que, para el caso, se precisaba también de una entente entre Educación y concello. La propuesta de César Pérez era que el concello asumiría la obra de acondicionamiento del local, y Educación aportaría el equipamiento del comedor (mesas, sillas, vitrina cobertura de alimentos, nevera, microondas, etc.). Viéndola más asequible, el acalde de Meaño admitía el poder co-financiarla en base a esa alternativa.

Espacio del local cocina para el plab  onvertible en comedor

Como quiera que el posible coste hacía titubear al mandatario meañés, César Pérez le sugería in situ la posibilidad de que, tal y como se obró en comedores en otro centros escolares (Cambados, entre otros), el poder recurrir a financiar su parte en base al Plan Concellos de la Diputación. Esto es, lo que se le propone al regidor es que la Diputación pueda financiar la partida económica que debería aportar el concello (no la parte de la Xunta, tal y como argumentó el PSOE meañés en el pleno de finales de mayo, por cuanto la información periodística alegada, que sí era correcta, no fuera bien interpretada por político-lector) [ver foto anexa de crónica referida por el PSOE]
 
Dilema de 3.000 euros
Dada la entente en base a ese plan B, el jefe provincial César Pérez comprometió una nueva visita del jefe de la Unidad Técnica a Meaño para evaluar el acondicionamiento del local de ese nuevo comedor. Así las cosas José Picallo Tanoira visitó el CEIP As Covas a inicios de abril. En el encuentro, junto al jefe de la Unidad Técnica de Educacion, el director del colegio Paulo Nogueira y el alcalde Carlos Viéitez.
Valorada la misma, Picallo Tanoira estimó que la obra le supondría al concello una cantidad de entre 2.500 y 3.000 euros, por cuanto por simplicidad de la obra al poder acometerse por administración en base a operarios municipales, por los costes únicamente se limitarían a los materiales a emplear.
La cifra cercana a los 3.000 euros hizo cundir la alarma en el regidor que lo estimó excesivo. Allí, ipso facto, comunicación telefónica de Carlos Viéitez con el jefe territorial de Educación, y de la conversación la decisión fue dejar aquel acuerdo stand by. El regidor lo consideraba inasumible, por lo que el comedor se aparcaba en espera de ocasión futura.

Un momento del pleno del 27 de mayo

En el pleno celebrado del 27 de mayo, a preguntas de la oposición, el alcalde reconoció que no se acometería la obra del comedor. Para ello amparó su respuesta en dos argumentos engañosos. El primero, cuando afirma que “empezamos os trámites, e desde a Xunta nos dicen que non poden aportar nada, que se quedaron sen recursos dado incremento brutal dos materiais” (ver video-acta 2:49’40’’). Cabe aclarar que, a esa fecha no se había iniciado trámite formal alguno, y que aquel acuerdo verbal nada tenía que ver con el incremento de precio de materiales de obra, porque Educación no asumía éstos, sino el equipamiento del comedor.
Y el otro argumento, en el que falta deliberadamente a la verdad el regidor es cuando, interpelado por la oposición asegura desconocer los términos de como se financiaría la obra: “no recuerdo las cifras”, aseveró en tres ocasiones (ver video-acta 2:52’20’’ o, a la sazón, leer San Mateo 26:34 en que Pedro negó tres veces). Se lo desvelamos desde aquí: al 50 por ciento la obra grande (patio de columnas); y la pequeña, en base a equipamiento por parte de Educación, y la obra material de re-acondionamiento del local por cuenta del concello en base a esos 2.500-3000 euros. Dos conceptos que, para perplejidad, el Carlos Viéitez aseguraba en el pleno “desconocer” (y que los conocía, y bien)

Aquel viraje y los pretextos argumentados no hicieron sino crecer el malestar de la comunidad educativa. El ANPA A Toxa demandó entonces una reunión con el regidor, que se celebraba en la noche de este pasado lunes, 6 de junio en el consistorio, con presencia del regidor Carlos Viéitez y la edil de cultura -otrora directiva del ANPA- María Estévez. Cabe no entrar en los reproches de entrada, que el regidor dedicó a un colectivo que, pese a quien pese, sólo representa a sus hijos, no más. Yéndonos directamente a la propuesta: el ANPA le trasladó al alcalde que si el concello no aportaba su parte para la entente con Educación, sería los propios padres y madres las que financiarían de su bolsillo la obra. El envite, hizo virar otra vez al regidor (“donde dije digo, digo Diego”). Así pues, se mostró receptivo a acometer la parte del acuerdo que había rechazado dos meses antes: el concello acometería el acondicionamiento del local en base a esos 2.500-3.000 euros.
Hasta mediados de junio y en todo este tiempo, han transcurrido casi tres meses baldíos sobre el principio de acuerdo, ruptura, y otra vez entente (“para este viaje no necesitaba estas alforjas”). Eso sí, ahora la obra tendrá que ir presta con vistas a estar a punto para el 8 de septiembre, que es la fecha de inicio del nuevo curso escolar.

El CEIP As Covas en un referente de modelo en Galicia 

Cuestión de prioridades 
Llegados a este punto, no estaría mal reflexionar sobre como gobierno meañés gestiona socialmente el asunto, en comparación, a cómo se había hecho en Meis. Allí la alcaldesa Marta Giráldez acometerá con fondos propios la construcción de un comedor escolar en el CEIP de Armenteira que requiere la inversión de 7.000 euros, cuya partida contemplan y comprometen ya los presupuestos municipales 2022. Un comedor para un pequeño colegio de tan sólo 47 niños, con una decisión donde, por encima del número y del dinero, priman las personas. En cambio, en este Meaño lo que ha primado es la construcción de una plataforma-mirador para ubicar la botella luminosa que, tras Navidad, obstaculiza la Praza da Feira (entre botella y mirador nos iremos a unos 50.000 euros, o más). Son dos visiones opuestas, dos criterios, dos prioridades. Cada cual escoja el modelo a izar como bandera.
Para acabar, dos advertencias. Una, de cristalizar este plan B, el comedor resultante contará con una capacidad para tan sólo 30 escolares… Y en un sondeo de pre-inscripción se han mostrado interesados en recurrir al servicio ya 27 familias: ¿nos quedaremos cortos a las primeras de cambio? [foto: otra panorámica del local suceptible de reconvertir en comedor escolar]

Y otra, ésta más inquietante: Carlos Viéitez ha advertido que el concello no asumirá la  gestión del comedor del CEIP de As Covas, sino que deberán hacerlo las familias a través del ANPA. Esto significará que el coste de los cuidadores tendrá que asumirlo las familias y, en buena lógica, revertirlo en el plato de cada usuario. Así las cosas, con el mismo menú y la misma empresa de catering, se augura que un niño del CEIP de As Covas pagará un precio sustancialmente más caro que el que abonará un niño en el CEIP de Coirón (donde los monitores corren por cuenta municipal). Enésima falta de criterio en un alcalde al que, lo que le falta, es precisamente eso. “¿Qué más quieres, carretero?
 
                                                                                                         

viernes, 10 de junio de 2022

 

AVISO IMPORTANTE

SUSPENSIÓN-APRAZAMENTO

 



domingo, 5 de junio de 2022

Ofrecémoche aquí un plan, máis algo do que falar hoxe mentras tomas un viño ou o café, ou ben te sentar por un intre a ler. Unha proposta coa que non te deixaremos indiferente.

NA PROCURA DE TESOUROS ESQUECIDOS

 

Na tardiña do vindeiro sábado 11 de xuño, segundo dos tres roteiros de ciclo de primavera da asociación cultural e deportiva G.A.M. O obxectivo, amén de facer unha camiñata tonificante, será descubrir un desos tesouros meañeses descoñecidos. Maís aínda, nesta ocasión, sube a oferta a un 2x1, isto é, dous tesouros nun mesmo roteiro.
O punto de encontro e hora de saída é ás 19,45 na área de estacionamento exterior de adegas Paco e Lola (microtoponímico A Reghala). Por diante, 6,5 kms. dun roteiro circular, tipificado pola organización de dificultade media. Trataremos de facelo a ritmo, inclúe e tres fortes rampas curtas de monte. Segundo o mapa, o itinerario contempla dúas paradiñas antes de dar co tesouro, se somos capaces de interpretar o enigmá
tico documento chegado recentemente ás nosas mans. O tempo estimado, con altos para tomar folgos e, chegado o caso, “poñerse a cavar para o dar co tesouro e repartilo a escote”, é de 2 horas, polo que o regreso ao punto de partida serásobre as 21,45 horas. Se queres saber mis sobre este roteiro ,terás que vir a camiñar ese día. Anímate! (Sorprederémoste!). 


IMPORTANTE: rexistra  a túa insrición en asociaciongam@gmail.com, ou ben contactando con persoas da directiva ou a través de POLO VENTANUCO en facebook. En función dos asintentes, levaremos palas para cavar 😅 😅 😅 
 


Este é o cuarta actividade do ciclo cultural de primavera, que complementa coa sección deportiva do
CTM GAM con escola e clube de tenis de mesa que dirixe Manuel Ángel García Lobato. Neste ciclo quedaron atrás un primeiro roteiro pola costa de Dena e dous encontros do foro de debate “A Cova do Trasno”, que nesta edición versa sobre temas tabúes: o primeiro fora sobre a represión na Guerra Civil (con protagonismo o represaliado meañés Víctor Lis) e, o último, este pasado venres 3 de xuño sobre os riscos e a ameaza dos fitosanitarios. Foi unha cita onde puidemos falar con mesura pero “sen pelos na lingua”, nun ambiente distentido, cercano e familiar, departindo con inxenieiro técnico agrario Xabier Rial Barreiro. Foi unha hora que contou con música en directo de man do meañés Antonio Miniño que, coa súa guitarra e voz, que cautivou ao público  súa pequena pequena homenanxe a copla. (Na foto anexa: Xabier Rial e Antonio Miniño)


Xabier Rial fora persoa buscada pola asociación G.A.M., a fin de evitar o vínculos directos con adegas que condicionarn ou coatara as súas valoracións e opinións. Natural de Dorrón e afincado en Cambados, ten no seu haber, unha década traballando no testado de sulfatos antes de súa saída ao mercado, con firmas por todos coñecidas polo viticultores.



Do seu coloquio entresacamos as seguintes valoracións de máximo interese:

"ESTAMOS A TRABALLAR CON SUSTANCIAS MUTAXÉNICAS E CANCERÍXENAS"

É cada vez máis restritiva a noma para aprobar un fitosanitario?
Si. Antes, para lograr o rexistro e poder saír ao mercado un fitosanitario, unicamente se testaba a nivel agrológico, non máis. Hoxe, en cambio, precísase xa dun estudo sanitario, e o primeiro polo que se arrinca é a nivel humanos. Se nesa fase compróbase que esa materia activa xa formulada é boa, pero que é demasiado tóxica a nivel humano, párase e non seguirá adiante. En cambio, de prosperar, chegaría un segundo filtro, que é a nivel de animais: abellas, ratos, coellos… Se se comproba que, aínda matando algo, non mata todo e o dano non é excesivo, podería seguir adiante. E un terceiro, o máis fácil de pasar, sería o agrolóxico, que é testalo sobre o campo, as doses axeitada de para a venda, onde unicamente compróbase a súa efectividade sobre a planta.Todo isto é un proceso longo, que dura entre 5 e 10 anos, para poder saír ao mercado e que custa moitísimo diñeiro. Esa é a razón que explica que os algúns fitosanitarios sexan tan caros no mercado
Que fitosanitarios se caeron do mercado dun tempo para acó por estas restricións?
O clorpirifos que se utilizaba para a avelaíña (polilla) da uva… Para eliminar a avelaíña era bo, pero a nivel toxicolóxico para humanos era moi daniño, por esa razón caeu. Os viticultores han de saber que os insecticidas van desaparecer practicamente todos, dados os seus niveis de toxicidade para humanos, salvo aquel que sexa realmente moi selectivo. Tamén se van a caer moitos dos funxicidas que vemos hoxe nas tendas agrarias.

Un intre de "A cova do Trasno" con Xabier Rial

Para a saúde, cales son os riscos máis importantes dos fitosanitarios cos que estamos a traballar?
O que estamos a manexar e esparexendo ao aire son produtos moi tóxicos con substancias mutaxénicas e canceríxenas.
Á hora de aplicar cal é esa práctica habitual incorrecta que a miúdo ve e que non debería facerse?
Eu quitaríalle os ventiladores aos tractores, co atomizador é suficiente para que o sulfato suba e poder aplicar en condicións. Esa é unha ferramenta que foi concedida para os froiteiros, pero non é ideal para o sistema de emparrado. O aplicador debe dar por seguro que o sulfato sobe catro ó cinco metros por encima da parra, ese non cae na súa viña. A outra práctica incorrecta é aplicar con vento. Con tan só máis de 5 kms. por hora, que ese que move a herba, non debemos aplicar, e a norma así o establece. Ademais, cando fai algo vento, o aplicador opta por subir a presión ao seu atomizador para que o sulfato suba máis, alegando que, pola contra, o sulfato non sobe e o vento lévallo por baixo do emparrado. Pero se sobe a presión, o que fai en gran medida é sulfatar a leira lindeira... ou no seu caso a vivenda inmediata.

Cal é a presión idónea con que debería traballar un atomizador?
Entre 8 e 12 bares, nunca superar eses 12.
Aplícase en exceso no viñedo Rías Baixas?
Si. (na foto, Xabier Rial no Pazo de Lis en Meaño)
Seguro?
Si, seguro. Por campaña estamos a aplicar no Salnés unha media 12 mans de sulfato, que algúns elevan a 15 ó 16, ou mesmo máis, e iso é unha barbaridade. A pauta de aplicar sulfato cada 10, 12 ó 15 días, non serve para nada. Hase de saber que a protección que un fitosanitario ofrece á viña dura moi poucos días. No seu caso o que debería facer viticultor é coñecer o seu viñedo e actuar como un profesional, pero para iso é preciso pasar pola viña, observala, vixiala. Non aplicar, se non fai falta. Se o facemos ben, unha campaña pode resolverse con 7 ou 8 mans de sulfato, non máis.
Practícase tamén un abonado excesivo? Entende que o binomio abonos-fitosanitarios está a repercutir nas augas de de a fontes declaradas cada máis como “non aptos para o consumo humano”?
Sen dúbida, estamos a abonar mal e en exceso. O recomendable para a planta e para o medio natural sería realizar pequenos abonados, a razón de tres ao ano, mesmo xa en setembro, o primeiro. En cambio, aquí adoitamos abonar a viña unha vez ao ano, e facémolo cunha cantidade excesiva para que dure toda a campaña, iso é un erro. E cando, por exemplo, fornecemos en exceso o chan de potasa, o que estamos a facer é bloquear outros minerais, ese exceso non o absorbe a planta, senón que se perde, fíltrase e acaba nas augas. Por esa razón o binomio abonos-fitosanitarios contribúe á contaminación das fontes.

Por saúde, canto tempo de seguridade debería transcorrer para ir á viña despois dunha aplicación? 
  A ficha de cada produto detalla un tempo… 1 ó 2 días. Pasarse por baixo da parra un instante non supón problema, pero se se vai a realizar un traballo e permanecer baixo a parra máis dunha hora, é moi importante por toxicidade o gardar ese prazo tempo.
E as casas que empezan a estar rodeadas de viñas, e onde se pechan portas, xanelas, persianas… buscando protexerse: En canto tempo non deberían abrir para ventilar?
Uf! O que unha vivenda estea rodeada de viñedos, que é algo cada vez é máis habitual, é un problema serio. Nun código de boas prácticas o aplicador debería avisar ao propietario con antelación para que pechase a súa vivenda. Despois de aplicar á beira, deixar pasar unhas horas sen abrir. Certo que esas viñas próximas a casas están chamadas a desaparecer nun tempo.

Xabier Rial do público ao termo do encontro

Poñeríalle un prazo?
Se me apuras, diría que unha década. É certo que, de momento, á política non lle interesa meterse con iso, pero a normativa europea que se atisba, apunta a esa liña e si vai facelo. Isto está a cambiar moito. Hai unha década, ninguén daba por feito o control que hoxe existe sobre o uso de fitosanitarios. O próximo ano, todos os viticultores, pero todos sen excepción, deberán declarar ao Ministerio cada aplicación. O da localización do viñedo virá.
Facendo cálculos estimados: que cantidade de fitosanitarios esparexemos ao aire na subzona do Salnés?
Só falando de viñedo Rías Baixas, partindo de que que temos 2.500 hectáreas en e aplicamos, poñamos por caso, 12 mans de sulfato por campaña, a unha media de 2,5 kg de fitosanitarios por hectárea, máis 4 de xofre, e sen ter en conta outros… O cálculo lanzaría unha cifra de 195 toneladas por campaña (o que trasladado a unha década traduciríase en preto das 2.000)
Pinta que a xeración vindeiro pagará este exceso de fitosanitarios?
Non creo. Polo menos, que a a nosa, non. Ata ahora, o do viñedo, coloquialmente falando "estaba a monte", sen norma. E este mundiño estase emepzando a acotar en moitos aspectos, e nos fitosanirarios  farao aínda más. Penso que a xeración futura terá fitosanitarios máis seguroa e menos tóxicos.