viernes, 17 de mayo de 2024


O salón
da Casa Parroquial de Simes completou o seu aforo para reivindicar a figura da súa poeta Herminia Fariña. Fíxoo de mans da Asociación Cultural e Deportiva G.A.M., que co foro de debate “A Cova do Trasno” leva neste curso esta iniciativa a parroquias da contorna da súa Meaño natural. Facíano con motivo do “Mes dás Letras”, contando para iso cos expertos na figura desta poeta, o cuntense Martiño Picallo e o meañés Guillermo Rodríguez, xunto coa pontevedresa e neta de Herminia Fariña, Silvia Sánchez. Un coloquio que, á vez, contaba co recitado de poesía e música en directo.


O Día das Letras esquecido: HERMINIA FARIÑA

O medio centenar de cadeiras quedou curto (día 10 de maio), nun foro que congregou a unhas 70 persoas para botar luz sobre a figura de Herminia Fariña, consideraba unhas das grandes voces esquecidas hoxe. Para iso, a asociación G.A.M. engalanou a fría sá, dotando o ambiente da penumbra que contribuíse a facer acolledor o momento. A atmosfera completouse coa cálida voz da escritora e comunicadora cuntense Baia Fernández, no recitado, máis coa música en directo do trío de cámara conformado por Vanessa Dopazo (frauta traveseira), Brenda Rodiño (chelo) e Lorenzo Barbeito (guitarra), mestres e integrantes da BUMM.


Un momento da música en directo con Herminia Fariña en pantalla

No coloquio, Guillermo Rodríguez, que escribira nos 90 o libro “Herminia Fariña, vida e obra dunha poetisa de Meaño” -e que fora entón edil de cultura do concello de Meaño-, rememoraba o momento álxido daqueles anos de honra da poeta: “presentamos e avalamos a candidatura de Herminia Fariña para que se lle concedese un Día das Letras Galegas -explicaba-, e nun acto en Santiago, logramos axuntar a vontade do entón presidente da Xunta, Manuel Fraga, do conselleiro de Cultura, Vázquez Portomeñe, e de xentes da cultura como Antón Fraguas ou Isaac Díaz Pardo... Tiñamos todo o vento a favor, pero ao cabo faltou vontade política desde o concello para seguir dándolles continuidade á candidatura… Témome que ese momento pasou”.


A Cova do Trasno en Simes, vista panorámica

Aínda así, o experto cuntense na figura de Herminia Fariña, Martiño Picallo, apuntou “que nunca é tarde no tempo para recoñecer unha figura nas Letras Galegas, non en balde hai uns anos adicóuselle ese Día aos poetas medievais” (1998, en honra a Martín Códax, Xoán de Cangas e Mendiño).
En relación ao esquecemento que seguiu a aqueles anos 90 (libro, rúa, busto da poeta), Guillermo Rodríguez lamentou a posición dos gobernos locais que lle seguiron neste século: “no concello de Meaño -apuntou-, xa nos anos que seguiron con Jorge Domínguez, logo Lourdes Ucha e agora Carlos Viéitez, non houbo continuidade algunha en recuperar a figura de Herminia Fariña para converter a súa figura nun referente cultural… Non se moveu ren”.


Martiño Picallo, de pé, durante un intre da súa intervención
 
Emendando un borrón
“Por España e para España!” (1938), o pequeno libro que fustigou a memoria de Herminia Fariña pola loa nel ao bando militar durante a Guerra Civil, centrou outro dos momentos do foro, e que se abordou sen andrómenas. Martiño Picallo, explicou que había que entender o contexto da obra: “Herminia era unha muller moi próxima á familia, a cal adoitaba adicar poemas publicados, pero era tamén, unha muller se que viu no medio dun pai, alto mando militar, no medio do conservador clan Cobián Roffignac por parte de nai... Nunha guerra, onde os sentimentos tiñan que salvar no seu foro interno a un fillo na contenda, máis a un pai que acabou a guerra na zona de Valencia, e un irmán aquí en Galicia, que caera á primeira do bando insurxente”.


Outra panorámica do público

Pola súa banda, Silvia Sánchez apostilaba o valor da súa avoa, “que mesmo escribiu algúns dos poemas dese libriño en lingua galega, cando este non era o idioma franquista, iso era unha ousadía no seu tempo”. Picallo criticou a diferente vara de medir -ata na Academia- dunha sociedade machista e misóxena: “Figuras como Alvaro Cunqueiro, Celso Emilio Ferreiro ou Filgueira Valverde -explicaba Picallo- publicaron tamén poemas ou escritos favorables ao réxime, porque naqueles anos non cabía outra que pasar por ese aro”. Só -agregaba- que nos homes botouse unha tea de esquecemento sobre eses escritos, pero, en cambio, si se lle reprocha ás mulleres, Herminia Fariña foi un claro exemplo desta dobre vara de medir”.
Non en balde, acredítase polas investigacións deste cuntense, como en Pontevedra foise conformando cando o réxime un grupo de adoutrinamiento literario, afín á Falanxe, e que se reunía no café “Carabela” na Praza da Ferrería, mentres que outro achegado á esquerda literaria, mantiña os seus encontros xusto enfronte, no café “Savoy”, e era á este último ao que adoitaba asistir Herminia Fariña. O mesmo no seu Santiago natal, co grupo literario de dereitas reuníndose no “Casino”, mentres que o grupo progresista e vangardista, ao que acudía Herminia cada vez que podía, faíao no café “Español”.
 

Pablo Dovalo durante a súa intervención no coloquio co público

Anecdotario
No coloquio co público, as persoas de maior idade lembraban anécdotas que viviran cunha Herminia Fariña, cuxa faceta editorial descoñecíase: “Lembro que sendo eu unha adolescente -apunta Chicha Escudero-, adoitaba pasarme pola súa casa para peiteala e facerlle a manicura”. Ou Pablo Dovalo -fiel aos foros de “A Cova do Trasno”-, rememoraba como “a inicios dos anos 30, o meu pai Miguel foi buscarlle un baúl en carro cando ela regresou de Arxentina, para traerllo ata á súa casa de Simes”.

E, a anterior alcaldesa Lourdes Ucha, rememoraba da súa infancia que “sendo nenos e correteabamos por Simes, e algunha vez temos entrado na eira e na súa casa, case ruinosa tras a súa morte, e o que nos topabamos alí era unha inmensidade de libros da súa biblioteca (que os aldeáns fixaban na súa galería por poñente), e que era pasto do abandono, e esculcabamos entre eles descoñecendo nós o seu valor, en relación a unha muller á que os veciños chamaba a poeta". (Na foto, imaxe actual da súa casa en ruinas no lugar de A Igrexa en Simes, á dereita coas columnas que sostiñan a antiga galería)

Outras lembranzas veciñais rescataban os camelios daquela eira, ou a existencia dunha mina, da que, dise, “puido chegar a medir uns 500 metros de lonxitude”, e que algúns naqueles anos refería Herminia Fariña “era lugar de refuxio para agacharse homes da aldea perseguidos cando a guerra” (Civil).


Baia Fernández, recitando versos de Herminia Fariña


Un encontro que resultou un pretexto para voltar a falar sobre Herminia Fariña, naquela noite e mesmo ao día seguinte en Simes, sobre dito -e feito- no coloquio. Luces na cultura e sombras que se verteron desde a política, podendo rescatar o momento a voz de Baia Fernández recitando un poema de Herminia e a música terapéutica do “Lágrimas” que musicou Rafa Dovalo sobre esos versos de Fariña Cobián. 

Este era o segundo encontro mantido pola Asociación G.A.M. adicado neste curso a recuperar personaxes da historia meañesa. Primeiro fíxoo en novembro, co político da II República, José Calviño Domínguez, na súa parroquia de Lores; agora esta segunda entrega en Simes, precisamente no Mes das Letras Galegas; e, en cernes xa unha terceira entrega neste faiado da historia meañesa: outro personaxe e outra parroquia será o obxectivo.


Despedida simbólica: entrada á eira da casa de Herminia Fariña 


sábado, 11 de mayo de 2024

 

LAS BAJAS  Y LOS MALOS MODOS DEL REGIDOR ALIMENTAN EL MALESTAR DE LOS TRABAJADORES MUNICIPALES 

           

El Comité de Empresa de trabajadores municipales presentó dos documentos dirigidos a alcaldía, uno de queja por el proceder el regidor y otro en el que denunciaba la saturación de trabajo generada por bajas de larga duración, y que no se estaban cubriendo.
Así, aconteciera en el pleno del pasado mes de abril cuando la portavoz de Meaño Independiente, Cristina Castro, interpelaba al regidor Carlos Viéitez en base a un escrito de queja presentado por registro por parte del Comité de Empresa de trabajadores municipales, y en el que se lamentaban los malos modos recibidos varios trabajadores por parte de la alcaldía. Por tal motivo, en la sesión plenaria se le preguntaba al regidor si, transcurrido el tiempo, había mantenido encuentro alguno con los trabajadores afectados para allanar la situación generada. No obstante, el alcalde evitó pronunciarse sobre la cuestión -que le había sido formulada con anticipación por escrito para poder ser abordada en la sesión-, con un escueto “no voy a entrar en ello” (puede verse pinchando en el siguiente enlace, en el apartado final de "Ruegos y preguntas": videoacta del pleno del 10 de abril de 2014 (web municipal)


Los cinco ediles de la oposición en un pleno


El referido escrito, formalizado por registro hace uno tiempo y que estaba rubricado por los seis integrantes del Comité de Empresa, salió ahora a luz, siendo leído en ese pleno por la portavoz de M.I. Cristina Castro. En él se manifestaba, literalmente, que varios trabajadores afectados venían “recibiendo  presiones, gritos e incluso golpes en la mesa” por parte del regidor, instándole a éste a “reconsiderar su trato cara a los trabajadores del concello, manteniendo el respeto y guardando las formas en todo momento, y sin ejercer presiones a la hora de tratar de resolver o tramitar un asunto”.
 
Bajo mínimos
Las bajas, que mismo denuncia también estos días también la Comisión de Empresa, están lastrando al área social. Dos focos se hacen especialmente sensibles. De una parte, la situación en Escuela Infantil Municipal 0-3 años -que se manifestara ya a inicios de curso con un cierre temporal- y que desde finales de octubre vino paliando la situación durante seis meses con una trabajadora menos -de las seis titulares del centro-, mismo quedándose, por momentos, con dos menos, con la consiguiente carga adicional para el resto del personal. Hace unos días se incorporó una técnico en educación infantil, pero el servicio continúa lastrado a la hora del refuerzo preciso en comedor.


Centro Rural Polivalente de Meaño

Otro de los focos sensibles es el Centro Rural Polivalente de Meaño que atiende a la tercera edad, y que también motivara un cierre en Semana Santa y días posteriores, por la baja laboral de las dos cuidadoras titulares, que atendían este servicio, y que contaban con el refuerzo de la conductora del transporte asistencial. La situación se palió en la reapertura, tirando para ello de personal de otro servicio, alguno no cualificado para tal fin. Hace unos días se procedió a la contratación de una cuidadora, contando con el apoyo de la persona del transporte asistencial. Pero aún así se mantuvo sin cubrir  durante dos meses la otra baja, hasta que esta se reincorporó estos días.
A estas bajas se añaden tres trabajadoras a media jornada que seguían sin cubrirse en el servicio de limpieza, más la plaza de Educadora Familiar, por baja de la titular, que tampoco se sustituye desde hace un año (la baja se mantiene desde mayo de 2023). Y desde hace unas semanas, se añade la baja la Trabajadora Social. Así las cosas, la labor de estas dos profesionales lo está asumiendo a mayores la otra titular -y única- del servicio.
 
Operarios municipales trabajando a pie de calle


Los riesgos

Desde el Comité de Empresa se advierte del riesgo de que, al no cubrirse las bajas, “la sobrecarga de trabajo puede ocasionar más bajas de personal”, amén a lastrar los propios servicios. El gobierno local ha reaccionado estos días con la creación de bolsas para cubrir las vacantes esperando que la situación se reconduzca. Pero para actuar en este sentido, en casos, se ha tardado un año. Cabe tener en cuenta que el área social se trabaja con personas, no con documentos en papel, o informático. Y eso, humanamente, debería cambiar las prioridades, los papeles “aguantan nevera” en oficina, pero las personas lo que precisan es una atención digna y a tiempo, en el día a día.
Pon ende, en todo estos largos plazso, ni una llamada del jefe de personal -esto es, el regidor Carlos Viéitez- a sus trabajadores en baja de larga duración y por situaciones muy graves -pero que muy graves- de salud, y con las que no ha mostrado la alcaldía -ni el gobierno local por extensión- la más mínima empatía humana. Modos de actuar y maneras de ser. Este es el modelo de gestión?



sábado, 4 de mayo de 2024

A Cova do Trasno

HERMINIA FARIÑA: 

A ROSALÍA ESQUECIDA


Neste Mes das Letas volta “A Cova do Trasno”, o foro de debate e coloquio no que Asociación Cultural de Deportiva G.A.M. aposta por temas de preto. Neste curso, o ciclo deseñado céntrase en recuperar personaxes da historia meañesa esquecidos pola memoria colectiva, un legado que deberiamos considerar de gran pegada cultural para un pobo. Fíxoo xa o pasado mes de novembro na parroquia de Lores, descubrindo alí a José Domínguez, meañés que, natural de Lores, fora o político máis importante deste concello, chegando a detentar en Madrid cargos vinculados ao goberno do país na II República.

E nesta entrega, con “A Cova do Trasno” ás costas, viaxamos a Simes, para rescatar alí a figura da poeta Herminia Fariña, que nesta parroquia viviu, finou e está soterrada. O encontro será o vindeiro venres, 10 de maio, ás 21,45 horas. Unha Herminia Fariña que ten no seu haber, amén da súa prolífica obra poética, a honra de ser a primeira muller en escribir unha obra de teatro en lingua galega, e mesmo chegar a formar parte de Real Academia Galega. Ela foi unha das “Rosalías esquecidas”. Nós explicaremos as razóns e a necesidade de “desfacer o entorto”, en aras a revisión que sería de xustiza moral e emocional.
 
A Asociación G.A.M. pretende así contribuir a rescatar a figura de Herminia Fariña, dándolle continuidade ao labor que a inicios dos anos 90 impulsara o entonces edil de cultura, Guillermo Rodríguez. Para este Encontro Literario contaremos coas valoracións de Silvia Sánchez, neta da poeta; coas de Martiño Picallo, investigador cuntense versado na figura desta poeta; e coas de Guillermo Rodríguez, para rememorar o seu inxente traballo de recuperación de Herminia Fariña.
A conversa con estos tres protagonistas, ao cabo abrirase á participación do público. Sobremaneira, chamamento aos maiores de Simes que queiran achegarse para compartir en público a súa lembranza personal e de veciñanza con Herminia Fariña, testimuña que se estima de gran valor para contribuir á causa.
Engadido, a escritora Baia Fernández, porá voz no recitado a de poemas de Herminia Fariña, todo isto enmarcado pola música en directo de mans Vanessa Dopazo (frauta traveseira), Brenda Rodiño (violonchelo) e Lorenzo Barbeito (guitarra española). Un evento que, nesta ocasión, conta coa colaboración de ALBARIÑO DO FERREIRO.

Seguindo o formato deste foro, a duración estimada será de 55 minutos. A entrada será totalmente libre ata completar o aforo previsto. As portas da Casa de Cultura de Simes abriranse para tal fin ás 21,30 horas. Non faltes! Porque o saber fainos libres.